Όλοι έχουμε νιώσει άγχος. Είναι ένα συναίσθημα γνώριμο, που συχνά περιγράφουμε με διαφορετικούς τρόπους: ως αίσθημα ανησυχίας, φόβου, ανασφάλειας ή πίεσης. Συνήθως το βιώνουμε σαν κάτι δυσάρεστο και αρνητικό, κάτι που θα θέλαμε να αποφύγουμε.
Ωστόσο, το άγχος δεν είναι πάντα εχθρός μας. Είναι ένα φυσικό συναίσθημα έντασης που μας κρατά σε εγρήγορση, μας προστατεύει και μας βοηθά να ανταποκριθούμε σε καταστάσεις που θεωρούμε δύσκολες ή απειλητικές. Το πρόβλημα αρχίζει όταν το άγχος γίνεται υπερβολικό, συνεχές ή ανεξέλεγκτο.
Το άγχος ως κομμάτι της ύπαρξής μας
Το άγχος δεν είναι κάτι ξένο προς εμάς — είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης. Είναι εκεί για να μας θυμίζει να μην αγνοούμε τις ανάγκες μας, να αλλάζουμε όταν χρειάζεται και να προσαρμοζόμαστε. Όταν το αποδεχόμαστε, μπορούμε να κατανοήσουμε βαθύτερα τι θέλει να μας δείξει: τι μας λείπει, τι μας φοβίζει, τι μας χρειάζεται.
Αντίθετα, όταν προσπαθούμε να το καταπνίξουμε ή να το αγνοήσουμε, συχνά το ενισχύουμε. Η αποδοχή των συναισθημάτων μας, ακόμη κι εκείνων που θεωρούμε «αρνητικά», μας βοηθά να τα κατανοήσουμε και τελικά να τα μεταμορφώσουμε.
Οι κρίσεις πανικού – όταν ο φόβος φοβάται τον εαυτό του
Μια κρίση πανικού ξεκινά συνήθως από ένα απλό, φυσιολογικό αίσθημα έντασης. Όταν όμως το ερμηνεύουμε ως κάτι επικίνδυνο, το σώμα μας αντιδρά έντονα: η καρδιά χτυπά πιο γρήγορα, το σώμα τρέμει, αναπνέουμε δύσκολα, νιώθουμε πως θα καταρρεύσουμε.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο φόβου απέναντι στο ίδιο το άγχος. Αν όμως επιτρέψουμε στον εαυτό μας να παρατηρήσει το συναίσθημα χωρίς πανικό, μπορούμε να δούμε τι θέλει να μας πει. Ίσως μας προειδοποιεί ότι χρειαζόμαστε ξεκούραση, φαγητό ή χρόνο για εμάς.
Οι σκέψεις που μας παγιδεύουν
Πολλοί πιστεύουν ότι ο αγχώδης τρόπος σκέψης τους είναι μόνιμος, πως «έτσι είναι» και δεν μπορούν να αλλάξουν. Όμως, συχνά δεν είναι το άγχος το ίδιο που μας εξαντλεί, αλλά οι σκέψεις μας γύρω από αυτό. Οι ερμηνείες, τα «αν», τα «πρέπει», τα καταστροφικά σενάρια που αναπαράγουμε στο μυαλό μας.
Αντί να αντιστεκόμαστε στις σκέψεις αυτές, μπορούμε να τις δούμε σαν σημάδια: σαν υπενθυμίσεις ότι έχουμε ανάγκη να φροντίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας, να επανασυνδεθούμε μαζί του, να χαλαρώσουμε.
Η αλλαγή θέλει χρόνο
Η διαχείριση του άγχους δεν είναι αγώνας ταχύτητας, αλλά μαραθώνιος. Απαιτεί υπομονή, συνέπεια και κατανόηση. Κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του ρυθμό. Η αυστηρή αυτοκριτική και η πίεση να «ηρεμήσω αμέσως» κάνουν συνήθως τα πράγματα χειρότερα.
Η αλλαγή ξεκινά όταν αρχίζουμε να βλέπουμε το άγχος όχι ως εχθρό, αλλά ως έναν «κακό φίλο» που όμως μας δείχνει κάτι σημαντικό: πως ήρθε η ώρα να σταματήσουμε, να ακούσουμε τον εαυτό μας και να του δώσουμε ό,τι έχει ανάγκη.
